KLASİK TÜRK ŞİİRİ MUSİKİ İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA İBRAHİM TIRSÎ DİVANI’NI OKUMAK
(READING THE DIVAN OF IBRAHIM TIRSI IN THE CONTEXT OF THE RELATIONSHIP BETWEEN CLASSICAL TURKISH POETRY AND MUSIC )

Yazar : Ogün PEÇENEK    
Türü :
Baskı Yılı : 2022
Sayı : 1
Sayfa : 35-55
    


Abstract

Bir milleti medeniyet seviyesine çıkaran önemli hususlardan biri de kültür sanat faaliyetleridir. Birbirleriyle etkileşim ve iletişim hâlinde olan güzel sanatlar içerisinde, özellikle şiir ve musiki bir bütün gibi görülmüştür. Güzeli, hakikati arama gayretinde olan şair/yazar, musikinin ritminden, ahenginden, teknik ve biçiminden faydalanır. Klasik Türk şiirinin de kaynakları arasında yer alan musikiye birçok şair özel ilgi göstermiştir. 18. yüzyılda yaşamış; mahallileşme ve hezel üslubunu benimseyen şairlerden İbrahim Tırsî’nin şiirlerinde; musiki aletleri, icracılar, deyimler, makam ve usul örneği olarak çok sayıda musiki terimi geçmektedir. Şairin kullandığı bu terimler, onun edebi kişiliğini, yaşadığı yüzyılın şiir anlayışını, kültür manzaralarını, dönemin bazı musikişinaslarını ve tasavvufi görünümlerini yansıtmaktadır. Dolayısıyla Tırsî’nin şiirlerinde musiki terimlerini incelemek; dönemin şiir anlayışını ve şairin edebi kişiliğinin tespiti açısından önem taşımaktadır. Bu amaçla makalede, musiki terimlerinin şiirdeki anlam dünyasından hareketle, şiir musiki ilişkisi yorumlanmış; sosyo-kültürel unsurlar, şairin edebi kimliği, onun yaşadığı yüzyıla ilişkin mahalli görünümler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmayla ayrıca klasik Türk şiiri-musiki ilişkisine dair alanyazına katkıda bulunmak hedeflenmiştir.



Keywords

Musiki, Klasik Türk Musikisi, Klasik Türk Edebiyatı, İbrahim Tırsî, Divan, Mahallileşme.



Özet

One of the important issues that raise a nation to the level of civilization is culture and art activities. Among the fine arts that interact and communicate with each other, especially poetry and music have been seen as a whole. The poet/writer, who strives to search for beauty and truth, makes use of the rhythm, harmony, technique and form of music. Many poets have shown special interest in music, which is also one of the sources of classical Turkish poetry. 18. he lived in the century; in the poems of İbrahim Tırsî, one of the poets who adopted the style of mahallileşme and hezel; there are many musical terms such as musical instruments, performers, idioms, makam and usul examples. These terms used by the poet reflect his literary personality, the understanding of poetry of the century he lived in, cultural landscapes, some musicians of the period and mystical views. Therefore, to examine the terms of music in Tırsî's poems; it is important in terms of determining the poetry understanding of the period and the literary personality of the poet. For this purpose, the article comments on the relationship between poetry and music based on the meaning of musical terms in poetry; socio-cultural elements, the poet's literary identity, and local views of the century in which he lived were tried to be determined. This study also aims to contribute to the literature on the relationship between classical Turkish poetry and music.



Anahtar Kelimeler

Music, Classical Turkish Music, Classical Turkish Literature, İbrahim Tırsî, Divan, Mahallileşme