ŞAKİR SELİM’İN “KIRIMNÂME” ŞİİRİNİN DİL VE KÜLTÜR AÇISINDAN İNCELENMESİ
(EXAMINATION OF SAKIR SELIM'S KIRIMNAME POEM FROM THE POINT OF LANGUAGE AND CULTURE )

Yazar : Ümmü Gülsüm SUYER    
Türü :
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 2/2
Sayfa : 110-125
    


Abstract

Kültürün temel yapı taşlarından biri ve en önemlisi olan dil; ait olduğu toplumun duygu, düşünce ve isteklerini en doğal yolla ifade ediş biçimidir. Kültür, varlığını dilin içinde korur ve sürdürür. Dil ise kültürün önemli bir parçasını oluşturur. Dil ve kültür arasındaki bu ilişkinin her çeşit dil malzemesine yansıması kaçınılmazdır. Bu malzemelerden biri olan şiirler, kullanılan şiir dili içerinde kültürel unsurları barındırır ve aktarır. Yalnızca Anadolu sahasından ibaret olmayan Türk edebiyatı, Türklerin ayak bastığı hemen hemen her toprakta yayılım ve gelişim göstermiştir. Kırım Tatar coğrafyası da bu topraklardan biridir. Kırım halkının yaşadığı sürgünleri, baskıları, uygulanan kültür politikalarını ve sonuçlarını içine alan serüvenleri; bu çevrede verilen edebî eserlerin mayasını oluşturmaktadır. Çeşitli politikalarla kültürlerini özgürce yaşamaları kısıtlanan Kırım Tatarları, aydınlar aracılığıyla dillerini ve kültürlerini edebiyat kanalıyla yaşatmaya çalışmıştır. Bu bilinçle şiirler kaleme alan Kırım Tatar şairlerinden biri de Şakir Selim’dir. Çalışmada Şakir Selim’in Kırımnâme adlı şiirinde yer alan dil ve kültür unsurları açıklanmıştır. On dört dörtlükten oluşan şiir; Kırım tarihi özelinde Türk tarihini, Kırım halkının vatan algısı özelinde Türklerin vatan algısını ifade etmesi bakımından incelemeye değerdir.



Keywords

Kırım Tatar edebiyatı, Şakir Selim, Kırımnâme, dil, kültür.



Özet

Language, which is one of the basic elements of culture and the most important one, is the most natural way of expressing the feelings, thoughts and wishes of the society to which it belongs. Culture maintains its presence within the language. Language is an important part of culture. It is inevitable that this relationship between language and culture will be reflected in all kinds of language materials. Poems, which are one of these materials, contain and transmit cultural elements in the poetic language used. Turkish literature, which does not consist only of Anatolia, has spread and developed in almost every land where Turks have set foot. The Crimean Tatar geography is one of these lands. The adventures of the Crimean people, including their exiles, oppressions, cultural policies, it is the source of literary works given in this environment.  Crimean Tatars tried to keep their language and culture alive through literature and intellectuals. One of the Crimean Tatar poets who wrote poems with the awareness was Sakir Selim. In this study, the language and culture elements in Sakir Selim’s poem Kırımnâme were explained. The poem, which consists of fourteen verses, is also worth examining the history of Crimea in terms of expressing the Crimean Turks’ perception of homeland.



Anahtar Kelimeler

Crimean Tatar literature, Sakir Selim, Kırımname, language, culture.