HİKÂYELİ TÜRKÜLERİN SÖZ VARLIĞI
(VOCABULARY OF FOLK SONGS WITH STORIES )

Yazar : Ümmü Gülsüm SUYER    
Türü :
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 2/1
Sayfa : 25-51
    


Abstract

Sözlü geleneğin bir ürünü olan türküler; Türk toplumunun acılarının, sevinçlerinin, hasretlerinin, ayrılıklarının sözü ve sözcüsü olmuştur. Tarih boyunca bu sözlü üretim, toplumun hayat görüşünün aynası işlevini görmüştür. Bununla birlikte türküler, toplumun dil kullanımının da en yalın hâliyle gözler önüne serildiği eşsiz ürünlerdir. Aynı zamanda bu alan, bilimsel açıdan türkülerin en az ele alındığı ve ihmal edildiği alandır.

Eksikliği bir açıdan gidermek amacıyla hazırlanan çalışmada, Anadolu coğrafyasında türkü derlemeleri yapan bilim insanı Merdan GÜVEN’in “On Bin Yılın Türküsü” ve “Kırık Sazın Türküsü” adlı eserlerinden seçilen elli (50) adet hikâyeli türkü, konu çeşitliliği göz önünde bulundurularak ayıklanmıştır. Seçilen hikâyeli türküler  “Ad Soylu Sözcükler”, “Fiil Soylu Sözcükler”, “Sözcük Grupları” ve “Konularına Göre Adlar” olmak üzere dört bölüme ayrılmış,  “Ad Soylu Sözcükler” bölümüne atasözleri, deyimler ve yabancı sözcükler de dâhil edilmiştir. Çalışmada türkü metinlerinin zengin kültürel birikimini ve söz varlığını ortaya koymak amaçlanmıştır.

Bu makalede, söz konusu amaç ve yöntemler doğrultusunda hazırlanmış olan tez çalışmasıyla elde edilen bulguların ayrıntılı olarak değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Edinen bilgiler tarama ve örnekleme yöntemi ile değerlendirilmiş; bulgular tablo ve grafiklerle desteklenmiştir.



Keywords

Hikâyeli türkü, türkü, söz varlığı, kültür, dil.



Özet

Folk songs that are a product of oral tradition; it has been the word and enunciative of pains, joys, longings and separations of Turkish society. Throughout history this oral productions reflected the thoughts of the society like a mirror. In addition of this, folk songs are unique products in which the Turkish language use of the society is revealed in its simplest form. At the same time, the area where folk songs are handled and neglected the least is the linguistic field.

In the study prepared to eliminate this deficiency, fifty (50) folk songs selected from Merdan GUVEN's "On Bin Yılın Turkusu" and "Kırık Sazın Turkusu" were examined in four parts: “Nouns”, “Verbs”, “Wordgroups” and “Nouns According to Their Subjects”. “Maxims”, “Idioms” and “Borrowed Words” are included in “Nouns”. In work, it is aimed to reveal the rich cultural accumulation and vocabulary of folk texts.

In this article, it is aimed to evaluate the findings in detail with the thesis prepared in line with the aforementioned goals and methods. The acquired information was evaluated by scanning and sampling method; the findings were supported by tables and graphs.



Anahtar Kelimeler

Ballad, folk song, vocabulary, culture, language.